Tahsilat Makbuzu işletmelerin veya ticarethanelerin para tahsil ettiklerinde düzenledikleri evraktır. Herhangi bir makbuz ticari defterlere kayıt edildiğinden dolayı mali değeri bulunmaktadır. “Ödeme Alma, Tahsil Etme” anlamı barındırdığından dolayı tahsilat makbuzu düzenlenirken oldukça dikkatli olunması gerekir.
Genel olarak bahsedecek olursak tahsilat makbuzu alım – satım işlemleri gerçekleştiren iki işletme arasında alıcının satıcıya ödeme gerçekleştirmesi sonucunda, satıcının ödeme tahsil ettiğine dair düzenlemiş olduğu evraktır. Tahsilat Makbuzu sayesinde müşterilerden alınan ödemeler resmi olarak bir değer kazanacağından dolayı ileri tarihlerde yaşanacak olan uyuşmazlıkların önüne geçebilir.
Nasıl Kesilir ve Nasıl Doldurulur?
Tahsilat makbuzlarının geçerli olabilmesi için bazı kural ve kaidelere uygun olarak düzenlenmiş olması gerekir. Önemli olan diğer bir husus ise ödeme tahsil edildikten sonra doldurulmasıdır. Bir ödeme tahsil edilmeden önce makbuzunun düzenlenmesi doğru bir hareket olmayabilir.
Tarih bölümü mali değeri olan evrakları ticari defterlere kayıt edilmesi açısından çok önemli bir unsuru ihtiva etmektedir. Makbuz da tarihi doğru, gerçeğe uygun ve okunaklı bir biçimde yazılmış olması gerekir. Ayrıca tahsilat makbuzu doldururken;
- Makbuzu düzenleyenin unvanı
- Makbuzu düzenleyenin adı soyadı
- Makbuzu düzenleyenin adresi ve iletişim bilgileri
- Makbuzun tarihi
- Yapılan ödemenin yazıyla ve rakamla belirtilmesi
- Ödemenin gerçekleşme aracı veya yapılma sebebi
- Ödemeyi yapan işletmenin kişiliğin unvanı veya adı soyadı
- Ödemeyi alan tarafın imzası
Tahsilat makbuzu düzenlerken dikkat edilmesi gereken hususlar arasında yer almaktadır.
Tahsilat Makbuzunda Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yukarıda bahsedilen temel noktalar dışında makbuzun niteliğine göre bazı ek bilgileri tahsilat makbuzunda belirtmek gerekir. Yani ödemenin hangi yöntem ile tahsil edildiğini belirttikten sonra bazı işlemlerin gerçekleştirilmesi gerekir. Ödeme yöntemleri ve detayları aşağıda yer almaktadır;
- Nakit Tahsilat
- Çek Tahsilatı
- Senet Tahsilatı
- Banka Havalesi
- Kredi Kartlı Tahsilat
Nakit Tahsilat
Tahsilat makbuzu düzenlerken bu durumu en kolay şekle taşıyan durum nakit ödeme tahsilatıdır. Burada yalnızca nakit bölümüne bir işaretleme yapılır, aşağıda yer alan tutar bölümüne rakamla tutarı yazılır. Ayrıca Nakit makbuz keserken “yalnız” yazan yere de tutarı harflerle yazmayı unutmamak gerekir. Firma nakit tahsilat işlemini 7 Bin TL’ye kadar yapmakla sınırlıdır. Vergi kanunlarına göre satışı gerçekleştirilen herhangi bir mal veya hizmetin ödemesinin tahsilatını ihtiva eden rakam 7 Bin TL üzerine isabet ediyorsa ödeme çek, senet, havale, kredi kartı gibi delil niteliği taşıyan uygulamalar ile gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Banka Havalesi ile Tahsilat
Para tahsilatı yapıldığı zaman düzenlenen tahsilat makbuzunda banka havalesinde dikkat edilmesi gerekir. Banka havalesi ile gelen ödeme sonucunda eğer bir makbuz kesilmiş ise bu durum makbuz üzerinde belirtilmelidir. Banka hesap hareketleri de belirli dönem aralıkları ile ticari defterlere kayıtları geçirildiği için, tahsilat makbuzu fark edilmeden işleme alınırsa mükerrer kayıt gerçekleşir. Banka havaleleri yapılırken örneğin şirketin ortağının banka hesabına değil de direkt olarak şirketin kendi bankasına gönderilmesine dikkat edilmelidir. Ayrıca ödemenin hangi ürün veya hizmete ait ise açıklama kısmına belirtilerek gönderilmesi ticari açıdan daha uygun olacaktır.
Çek ile Tahsilat
Çek tahsil edildiği zaman da makbuz düzenlenmesi gerekir. Herhangi bir satış işlemi sonrasında satıcı firma ile alıcı arasındaki anlaşmaya bağlı olarak gelecek vadelerde ödenmek suretiyle çek aralarında çek düzenleyebilmektedirler. Düzenlenecek olan çekin üzerinde yer alması gereken bilgiler;
- Çek Numarası
- Hesap Numarası
- Banka Adı
- Şube Adı
- Çekin Vadesi
- Çekin Tutarı
Yukarıda sıralanmış olan bilgiler makbuz üzerinde belirtilmesi gerekmektedir. Çek Tahsilatı yapıldığında tahsilat makbuzu hazırlanırken bu bilgilerden bir ya da birkaçı atlanırsa evrak delil niteliğini yitireceğinden dolayı ödeme işlemini gerçekleştiren firma tarafından gelecek dönemlerde sorunlar yaşanmasına sebep olabilmektedir.
Senet ile Tahsilat
Çek Tahsil edildiği zaman her ne kadar dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunuyorsa, senet tahsil edildiği zaman da bazı noktalara dikkat edilmesi gerekir. Senet tahsil edildiğinde tahsilat makbuzu düzenlemek, çek tahsil edildiğinde düzenlenecek olan tahsilat makbuzundan daha kolaydır. Senet tahsil edilmesinden kaynaklı bir makbuz düzenleniyorsa Tahsilat makbuzunun içerisinde senedin tarihi ve senedin vadesi bulunması zorunlu bir eylem haline dönüşür.
Kredi Kartı ile Tahsilat
Kredi kartı ile para tahsil edildiği zaman kesilmiş olan tahsilat makbuzunun üzerine cihazdan çıkan slip iliştirilirse muhasebe açısından karmaşıklık yaşanmaz. Ayrıca makbuz keserken kredi kartı ile tahsil edildiğine dair bilgilere de yer vermek gerekir. Banka havalesi ve kredi kartı ile tahsilat yapıldığı zaman makbuz kesilmesine gerek bulunmaz. İşletmenin kayıtlarına banka hesap hareketlerinin direkt olarak kayıtlara alınabilmesi, ikinci bir evrak düzenleme zorunluluğunu ortadan kaldırmaktadır. Ayrıca banka hesap hareketleri de bir delil niteliği oluşturmaktadır.
Tahsilat Makbuzu En Fazla Ne Kadar Kesilir?
Kuruluşlar Tahsilat makbuzu düzenlerken tutar kısıtlamasına dikkat etmeleri gerekmektedir. Örneğin bu kısıtlama 2023 yılı için 7.000,00 TL’dir. 7.000,00 TL üzerinde gerçekleştirilen tahsilatlar ve ödemeler banka aracılığı ile gerçekleştirilmek zorundadır. Bu yöntemler banka havalesi, çek, senet gibi yöntemler olabilir. Ancak Nakit Tahsilat Makbuzu keserken 7.000,00 TL kuralı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından çok önemli bir husus olduğu için es geçilmemesi gerekir.
Tediye Makbuzu ve Tahsilat Makbuzunun Arasındaki Fark Nedir?
Tediye makbuzu ödeme yapıldığı sırada, tahsilat makbuzu ise ödeme alındığı zaman düzenlenen evraktır. İşletme gider yaptığı zaman kendisi tediye makbuzu düzenleyebilir. Bu durumda da ilgili firmanın bir gider gerçekleştirdiği beyan edilmiş olunur. Gider gerçekleştirdiğini kıymetli evraklar ile beyan eden mükellef tahsilatı yapan kişiden veya kuruluştan kaşe ve imza alması tamamlayıcılık açısından çok önemlidir.
