Gider hesapları Tekdüzen muhasebe sisteminde giderleri kategorize etmek, bölmek ve sınıflandırılmak amacı ile oluşturulmuş bir sistemdir. Bu sistem sayesinde gider kalemleri teker teker saptanarak nerelere hangi giderler yapılmış, Hangi harcamalar diğerlerinden daha fazla, gibi soruların cevapları tek düzen hesap planı üzerinde detaylı bir şekilde incelenebilir hale gelmiştir.
Gider hesapları işletmenin maliyetleri, stokları gibi yapılan harcamalar ve doğrudan gider yazılabilecek unsurlar dışında kalan harcamaların tamamını oluşturmaktadır. Örneğin işyeri pazarlama ile ilgili bir gider gerçekleştirdiği zaman 760 numaralı hesabın alt hesaplarını kullanarak yevmiye kayıtlarını oluşturması gerekmektedir. Buna bir örnek daha vermek gerekirse 780 numaralı hesap faiz giderleri gibi finansal harcamaların kayıtlar altına alındığı hesaplardır.
7-A ve 7-B Maliyet Hesapları
Gider hesapları türlerine göre Tek Düzen Hesap Planı çerçevesinde sınıflandırılmıştır. Gider Hesaplarının diğer ismi Maliyet Hesapları olarak da bilinmektedir. Maliyet Hesapları, muhasebe sisteminde;
- 7-A Maliyet Hesapları
- 7-B Maliyet Hesapları
olarak ikiye ayrılmıştır. 7-A ve 7-B olarak karşımıza çıkan maliyet hesaplarının aslında birbirinden farkı bulunmamaktadır. Tek Düzen Hesap Planında 791-792-793-794-795-796-797-798-799 ile başlayan hesapların tamamı 7-B Maliyet Hesapları sayılırken 710-720-730-740-750-760-770-780 numaralı hesaplar ise 7-A Maliyet Hesapları sayılmaktadır.
Gider Hesapları – Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri – 710
710-720 ve 730’lu hesaplar üretim işlemleri gerçekleştiren işletmelerin kullanmış oldukları hesaplardır. Herhangi bir üretim yapmayan şirket ya da işletme bu hesapları kullanmaması gerekir. Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri bir Mamul Gider Hesabı olarak sayılmaz. Ancak bir mamulün üretilmesi için gerekli olan ürünlerin elde edilmesi için yapılan harcamaları temsil etmektedir.
Örneğin Ampul üretimi yapan bir şirket için satın aldıkları camlar birer Direkt İlk Madde ve Malzeme Gideridir. Çünkü satın almış oldukları bu camlar sayesinde ampulü üretebilecektir. Yalnızca cam değil örneğin ampulün içerisindeki kablolar dahi Direkt İlk Madde ve Malzeme Gideri sayılır. Çünkü Ampul üretirken yalnızca cam değil, diğer gerekli malzemelerinde elde bulunur olması gerekir.
Gider Hesapları – Direkt İşçilik Giderleri – 720
Bir diğer Gider Hesapları arasında yer alan gider kalemi de Direkt İşçilik Giderleridir. Burada üretim yapılırken katlanılan işçi maaşlarını kapsamaktadır. Ancak işçi maaşlarının Direkt İşçilik Giderlerinden sayılabilmesi için maaşların doğrudan doğruya yüklenilebilir olması gerekir. Örneğin yapılan fazla mesailer birer Direkt İşçilik Giderleri sayılmazlar. Çünkü üretime doğrudan katkısı olmaz ve beklenti dışı bir harcama olarak görülür. Bu şekilde görüldüğü için Genel üretim Giderleri hesaplarında incelenmelidir.
Gider Hesapları – Genel Üretim Giderleri – 730
Genel Üretim Giderleri hesabı Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri ile Direkt İşçilik Gideri hesaplarına uygun olmayan ve onları ilgilendirmeyen giderleri oluşturan bölümdür. Ancak yine de üretim ile alakalı bir gider olması gerekir. Üretim faktörlerine doğrudan bir fayda sağlayacak olan giderin sınıflandırılması 730 numaralı alt hesapların altına kaydedilmesi gerekmektedir. Örneğin bir ticari işletmenin üretim şubesi ve pazarlama şubesi bulunabilir. Bu durumda üretim şubesi için yapılacak olan gider 730, pazarlama şubesindeki giderleri 760 numaralı hesabın altında sınıflandırması doğru olacaktır.
Gider Hesapları – Hizmet Üretim Giderleri – 740
Bu harcamalara örnek olarak; işçi ücretleri, sigorta primleri, danışmanlık giderleri gibi hizmeti gerçekleştirebilmek için harcadığımız ödemeler örnek verilebilmektedir. Alınan hizmetin niteliğine bağlı kalınmak suretiyle hizmet niteliği teşkil ediyor ise hizmet üretim giderleri hesabı kullanılabilmektedir. Hizmet üretim giderleri genel itibari ile bakıldığında direkt olarak mal alımı ile ilgili yapılan giderleri kapsamamaktadır.
Gider Hesapları – Araştırma ve Geliştirme Giderleri – 750
Araştırma ve Geliştirme Giderlerini genellikle çok büyük şirketler kullandıkları gider hesaplarıdır. Yeni araştırmalar yaparak yeni ürünler, varlıklar veya yeni teknolojiler meydana getirmeyi hedefleyen işlemeler veya şirketler tarafından yapılan girişimler için harcanan paraların kayıtları bu hesaplara yapılmaktadır.
Yeni bir ürün meydana getirmeye gerek kalmayabilir. Bir şeyleri geliştirmek veya güncellemek amacı ile yapılan girişimler sayesinde harcanan edimler de bu hesapta izlenmektedir. Araştırma ve Geliştirme giderleri yeniliğe açık bir gider hesaptır.
Gider Hesapları – Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri – 760
Pazarlama Satış Dağıtım giderleri işletmenin satış tutundurma politikalarını daha güçlü hale getirebilmesi ve satışlarını çok daha yüksek seviyelere getirmesi için yaptığı harcamalardan kaynaklanmaktadır. Örneğin bir halı satan firmanın Google’da reklam vererek halılarını pazarlaması bir Pazarlama Satış Dağıtım gideri örneğidir.
Pazarlama Satış Dağıtım giderleri aslında stoğumuza giren ürünlerin alıcıya teslim edilene kadar ürünle ilgili yapılan pazarlama faaliyetleri çerçevesinde gerçekleşen giderlerin işlendiği hesaptır.
Gider Hesapları – Genel Yönetim Giderleri – 770
Genel Yönetim Giderleri, isminden de anlaşılacağı gibi işletmenin ayakta kalabilmesi için faaliyet konusu ile doğrudan alakalı olmayan, fakat bu giderler de olmazsa işletmenin ayakta duramayacağı bazı giderler kapsamaktadır.
Bunlara örnek verecek olursak elektrik, haberleşme, temsil ağırlama giderleri, gıda harcamaları, alarm sistemlerini giderleri, su faturası, internet faturası gibi genel geçer olarak bildiğimiz gider hesapları tamamını kapsamaktadır.
Gider Hesapları – Finansman Giderleri – 780
Finansman giderleri olarak karşımıza çıkan 780 numaralı hesap koduna finansal yönden yapılan giderler kayıt edilmektedir. İşletme Finansman giderlerini gerçekleştirdiği zaman yevmiye kayıtlarını 780 numaranın altında bulunan hesaplara kategorize ederek kaydeder. Finansman giderlerine verilebilecek en güzel örnek faiz giderleridir.
