Değişken maliyet, ürün ve üretimle ilgili maliyetlerinin ayarlanması ile alakalıdır. Değişken maliyeti unsurları içerisine genel işçilik giderleri, ham madde ve genel üretim maliyetleri girmektedir. Bu duruma göre ham madde ihtiyacı arttıkça ürün miktarı ile işçilik giderlerinde artma olur.
Ham maddenin azaldığı durumlarda ise işçilik giderleri ile ürün miktarında azalma olacaktır. Artan ve azalan miktara değişken maliyet adı verilir. Ürünün ortaya çıkması için harcanan masraflara ve emeğe maliyet denir. Değişken maliyeti ürün miktarına bağlı olarak ortaya çıkan bir maliyet türüdür.
Değişken Maliyeti Nasıl Hesaplanır?
Değişken maliyeti hesaplama işlemi için, üretim sürecinde kullanılan bütün maliyetlerin ele alınması gerekir. Ham madde değişken maliyeti hesaplamalarında kullanılan bir üründür. Değişken maliyetlerin değişken ve sabit olarak ayrılması hesaplanması açısından gerekli bir durumdur.
Değişken maliyeti hesaplama işlemi bütün değişkenlerin toplanma sürecidir. Değişkenlerin tamamı sınıflandırılarak belirli dönem içinde olanlar toplanarak hesaplanır. Değişken maliyeti toplamı içerisinde nakliye giderleri, işçi giderleri, ham madde ile paketleme vb. giderleri yer alır.
Sonrasında değişken maliyet toplamını üretim hacmine bölünmelidir. Böylece birim üzerinden değişken maliyeti ortaya çıkarılır. Birim değişken maliyet denildiğinde, birim üzerine değişen maliyetini verir.
Değişken Maliyet ve Kar Zarar Durumu
Değişken maliyeti hesaplamak şirket performans analizini anlamak oldukça önemlidir. Analiz yapılarak şirketin gelişmesini anlamak ve olumsuz eğilimleri belirlemek açısından önem arz etmektedir. Böylece oluşan olumsuz ögelerin kaldırılması sağlanır.
Değişken maliyetin oluşumu ile şirketin kar ve zarar (Bakınız: Geçici Vergi Beyannamesi) hacmi ölçmede oldukça önemli bir etkendir. Buna göre değişken maliyeti konusunda bilgi sahibi olmak, şirketin performansını nasıl etkilediği konusunu bilmek gerekir. Bunun için yapılması gereken işlem analizlerin belirli yaklaşımlar ve formüller kullanılmaktadır.
Sabit Maliyet ile Değişken Maliyetin Farkları Nelerdir?
Sabit maliyet üretim hacmi değişikliklerinde bile sabit kalan maliyetlerdir. Buna göre yönetici maaşları ile kira ödemeleri, huzur hakkı ödemeleri sabit maliyetlere örnektir. Değişken maliyetler üretim miktarına göre değişkenlik gösteren maliyetlere denir. Örneğin; paketleme, ham madde, nakliye ve işçi ücretleri değişken maliyetler sınıfına girmektedir. Sabit ve değişken maliyetler sınıflandırıldıktan sonra yapılacak işlem oldukça kolay olacaktır.
